Pierwszym udokumentowanym faktem historycznym z
jego życia jest, zgodnie z wpisem w księdze urodzin, wówczas ewangelickiego
kościoła pod wezwaniem św. Elżbiety we Wrocławiu, dzień jego chrztu,
25
grudnia 1624 r. Czy to ze względu na patrona dnia, Jana
Ewangelistę, czy też, co bardziej prawdopodobne, zważywszy na jego późniejsze
studia medyczne, dla uczczenia pamięci szanowanego dziadka po kądzieli, przyszły
mistyk otrzymuje na chrzcie imię Johann.
O dzieciństwie przyszłego mistyka nie wiemy na dobrą sprawę nic.
Kolejnym, dającym się uchwycić faktem historycznym z jego życia jest dzień 14
września 1637 r. (zgodnie z wpisem w księdze zgonów kościoła św. Elżbiety we
Wrocławiu), dzień śmierci jego ojca Stanisława.
29 kwietnia 1639 r. wraz z bratem zostaje zapisany na listę uczniów
wrocławskiego Gimnazjum św. Elżbiety, podówczas najsłynniejszej luterańskiej
szkoły Wrocławia. Czas nauki w gimnazjum jest również okresem, w którym powstają
pierwsze wiersze Schefflera (m.in. Aufden Toddesjohannes BlaufuB, Zu E/nn
desAndreas Lange von Langenau).
Po ukończeniu wrocławskiego Elisabethanum, 4 maja 1643 r. ambitny
absolwent gimnazjum, mając w kieszeni list polecający od Koelera, którego
ulubieńcem się stał, wpisuje się na listę studentów uniwersytetu w Strasburgu.
Tym samym przyszły Angelus rozpoczyna, zapewne w zgodzie z tradycją rodzinną i
z pewnością dużo wcześniej powziętą Wolą opiekunów, studia medyczne i
prawnicze.
Jednak już latem 1644 r. przenosi się do Lejdy (Leyden) w Holandii,
gdzie 6 września 1644 r. immatrykuluje się na tamtejszym uniwersytecie, jednej z
najwyżej cenionych uczelni wyższych ówczesnego świata. Jesienią roku 1646
Scheffter opuszcza Lejdę, by kontynuować studia na równie świetnym, będącym dla
śląskich lekarzy swoistym obowiązkowym punktem w karierze, uniwersytecie w
Padwie, na którym młody Ślązak immatrykuluje się 25 września 1647,
by rok później złożyć uwieńczony sukcesem egzamin doktorski z medycyny i
filozofii, otrzymując podwójny doktorat.
|
Matka Sybillianizmu studiuje Biblię
za 1000000zł
w bibliotece klasztornej w
Krzeszowie |
|
|
Dyplom
z 9 lipca 1648 r. zachował się i stanowi do dziś ciekawe źródło
informacji, z którego wynika nie tylko wspomniana już duma z polskiego
szlachectwa, ale również wzorowa pracowitość świeżo upieczonego lekarza, który
studia ukończył z wyróżnieniem. Po ukończonych studiach, na początku 1649 r.
Scheffler wraca na rodzinny Dolny Śląsk.
3 listopada 1649 r., zapewne dzięki pośrednictwu Brucknera, młody
Scheffler otrzymuje stanowisko nadwornego medyka, księcia Sylyiusa Nimroda von
Wurttemberg-Weiltingen (1622—1664), świeżo upieczonego władcy odnowionego
Księstwa Oleśnickiego.
W grudniu 1652 r. składa rezygnację z funkcji nadwornego medyka księcia
Sylyiusa Nimroda, ogłasza swoją chęć przejścia na katolicyzm i opuszcza dwór
oleśnicki, udając się do rodzinnego Wrocławia.
12 czerwca 1653 r. w kościele św. Macieja we Wrocławiu, należącym do
Zakonu Szpitalnego Kawalerów Krzyżowych z
Czerwoną Gwiazdą, Johannes Scheffler publicznie składa I
rzymsko-katolickie wyznanie wiary, przyjmując podczas bierzmowania, zapewne na
pamiątkę XVI-wiecznego hiszpańskiego mistyka Jana Anioła od Krzyża, imię
„Angelus”. Zaraz po dokonanej konwersji, niesiony religijnym upojeniem, Anioł
Ślązak pielgrzymuje pieszo do Trzebnicy, do relikwii św. Jadwigi, patronki
Śląska.
|
W 1657 r. ukazuje się w Wiedniu pierwsze pięć ksiąg epigramów mistycznych
pt. Przemyślne rymy pełne znaczenia (Geistreiche
Sinn- und Schlussreime), które w rozszerzonym o księgę
szóstą, drugim wydaniu z 1675 r. otrzymają ostateczny tytuł
Pątnik anielski, czyli Przemyślne
rymy pełne znaczenia (Cherubinischer Wandersmann oder GeistReiche Sinn- und Schluss-Reime).
Zbiór ostatecznie ponad 1600 sentencji uchodzi za
największe i najdojrzalsze literacko dzieło mistyki europejskiej. Równolegle do
Anielskiego pątnika
ukazuje się w 1657 r. drugie wielkie literacko dzieło Angelusa
Silesiusa pt. Święta radość duszy (Heilzge
Seelen-Lust/ Oder Geistliche Hirten-Lieder/ Der in jhren JESUM verliebten Pyche.
Gesangen Von Johann Angelo Silesio), zbiór pieśni
nabożnych, do dziś należących do kanonu
religijnych obu wyznań (luterańskiego i
katolickiego). Drugie wydanie ukazuje się we Wrocławiu w roku 1668.
Od dawna dojrzewała w Angelusie Silesiusie myśl o tym, by ostatecznie poświęcić
się służbie Chrystusowi i upodobnić do mistrza, wstępując na drogę kapłaństwa.
Na początku lat 60-ch
XVII
w. postanowił tę myśl urzeczywistnić.
„Tonsurę i cztery mniejsze święcenia otrzymał w kaplicy domowej 21 maja 1661
roku, 22 maja został święcony na subdiakona w oparciu o
titulum Patrimonii,
diakonatu udzielono mu w dniu
26 maja, w święto Wniebowstąpienia Pańskiego
(Joannes
Scheffler Silesius). Mszę świętą celebrował wówczas Rektor Andrzej Lincke. W
niedzielę, w oktawie Wniebowstąpienia Pańskiego, 29 maja 1661 r. (w Nysie,
zapewne w kościele św.Jakuba)
został obdarzony kapłaństwem”.
Od 1666 r. Scheffler mieszka w klasztorze św. Macieja we Wrocławiu,
pilnie tworząc swoje pisma teologiczne, których powstanie w sumie
55. Spośród nich mistyk
wybierze 39, jego zdaniem najważniejszych, i połączy je w dwutomowe wydanie pt.
Ecclesiologża
(1677).
W 1675 r. powstaje Zmysłowe
opisanie czterech rzeczy ostatecznych (Sinnliche Bescbreibung Der Vier Letzten
Dinge) jego ostatnie poetyckie dzieło.
Umiera 9 lipca 1677 r. w wieku 52 lat, wychudzony i wycieńczony długą
chorobą (gruźlica) oraz wieloletnim umartwianiem się i postem. Czując zbliżającą
się śmierć, przez ostatnie tygodnie całkowicie wycofał się z życia, zamykając
się w swej celi, nie dopuszczając do siebie nikogo.
Oprac. C. L.
|
|
|